منطقه آزاد چابهار
منطقه آزاد تجاری-صنعتی چابهار یکی از مناطق آزاد هفت‌گانه ایران است که در راستای اهداف اقتصادی این کشور، در اوایل دههٔ ۱۳۷۰ در کنار چابهار و در پیرامون دریای عمان و اقیانوس هند بنیان گذاشته شده است.
منطقه آزاد چابهار با مساحت ۱۴ هزار هکتار در منتهی‌الیه جنوب شرقی ایران در ۲۵ درجه و ۲۰ دقیقه عرض شمالی و ۶۰ درجه و ۲۷ دقیقه طول شرقی در شرق خلیج چابهار و در کنار آبهای دریای عمان قرار دارد.
موقعیت اقتصادی و مواصلاتی
این منطقه به‌وسیله شبکه حمل و نقل زمینی و هوایی از شمال به کشورهای آسیای میانه و افغانستان، از شرق به پاکستان و از جنوب به اقیانوس هند اتصال می‌یابد. دسترسی مستقیم به آبهای آزاد و قرارداشتن در خارج از خلیج فارس و همین‌طور عدم آسیب‌پذیری در مواقع بروز بحران، موقعیت استراتژیکی را برای ایجاد یک گذرگاه ارتباطی بین کشورهای آسیابی میانه و سایر کشورهای جهان فراهم آورده‌است. بنا بر نظر سازمان ملل، چابهار یکی از مهمترین راه‌های کریدور شرق-غرب و جنوبی‌ترین راه این کریدور است.[۲] حدود نیمی از حمل ونقل جهان میان خاور دور با سایر نقاط دنیا انجام می‌شود. از مجموع ۳ کریدور حمل ونقل جهانی که کارشناسان سازمان ملل برای این امر پیش‌بینی کرده‌اند، ۲ کریدور از ایران می‌گذرد و چابهار نقطه عبور جنوبی‌ترین کریدور شرقی–غربی جهان خواهد بود. این کریدور از «دروازه ابریشم» درچین آغاز می‌شود و قلب اقتصاد این کشور یعنی استان کانتون را تغذیه کرده و به سرزمین آسیای جنوب شرقی می‌پیوندد و پس از طی این مسیر وارد هندوستان شده و با پوشش مهمترین شهرهای این ناحیه مانند کلکته، ناکپور، جایپور، حصیرآباد، کراچی و بن قاسم به چابهار می‌رسد. چابهار به دلیل موقعیت راهبردی، که نزدیک‌ترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه (افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان) به آبهای آزاد است از اهمیت فراوانی برخوردار است .
- منطقه آزاد تجاری و صنعتی با ۱۴۰ کیلومتر مربع مساحت خود شامل ۹ پیکره می شود الف: بخش مسکونی ب- بخش سوله ها، انبارها و تولیدات کارگاهی ج: بخش شهرکهای صنایع مانندمجتمع پتروشیمی مکران و مجتمع فولاد، و پروژه های بزرگ ملی مانند شهرک انرژی های پاک شهرک صنایع خودرو شهرک صنایع غذایی شهرک شیلات و ...
- اسکله بارگیری و تخلیه بار شامل الف: اسکله قدیمی شهید کلانتری ب : اسکله جدید خاتم الانبیا (شهید بهشتی)
تمام این مناطق در پیرامون خلیج چابهار واقع شده است. ظرفیت بندر شهید بهشتی چابهار در فاز نخست هشت و نیم میلیون تن است که برای ساخت و تجهیز این طرح بیش از هزار میلیون دلار تا کنون هزینه شده است .[۴] بندر چابهار به دلیل موقعیت راهبردی، که نزدیک‌ترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه (افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان) به آبهای آزاد است از اهمیت فراوانی برخوردار است و سازندگی و سرمایه‌گذاری فراوانی در آن صورت می‌گیرد؛ از جمله ساخت اسکله و افزایش گنجایش بارگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیماو ساخت راه‌آهن به سوی آسیای میانه و احداث فرودگاه بین‌المللی. این بندر یکی از مهمترین چهارراه‌های کریدور شمال-جنوب و شرق-غرب بازرگانی جهانی است.
ساختن فرودگاه بین‌المللی، کشیدن راه‌آهن برای اتصال به راه‌آهن سراسری ایران و کشورهای ترکمنستان و افغانستان، و افزایش اسکله‌ها برای بارگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما از مهمترین برنامه‌های توسعهٔ چابهار است.
مزیت‌ها
در منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار مزایای فراوانی (مانند برخورداری از معافیت بر درآمد و دارایی ۱۵ ساله و بسیاری از معافیتها و مزایای گمرکی و بازرگانی و سرمایه‌ای) وضع شده است. جدا از اینها این منطقه، مزیتهای کلی دیگری نیز دارد، مانند:
- نزدیک‌ترین و آسانترین راه دسترسی به آبهای آزاد برای کشورهای آسیای میانه و افغانستان> (بنا بر نظر سازمان ملل، چابهار یکی از مهمترین راه‌های کریدور شرق-غرب و جنوبی‌ترین راه این کریدور است)
- اتصال به خشکی و سرزمین مادر که هزینه‌های تخلیه و بارگیری را به مانند قشم و کیش ندارد.
- برخورداری از دو اسکله شهید کلانتری و اسکله شهید بهشتی با گنجایش حدوداً ۷۰ هزار تن
- دسترسی به فرودگاه بین‌المللی کنارک و جاده‌های مواصلاتی
- داشتن مراکز آموزش عالی
- دوری از منطقهٔ شلوغ و پرتنش خلیج فارس و اتصال مستقیم به اقیانوس هند
- وجود انواع تسهیلات و مزایا برای سرمایه‌گذاری و بازرگانی
- آب و هوای همیشه بهاری در همهٔ فصول سال
- داشتن جاذبه‌های فراوان طبیعی و تاریخی
نمایشگاه منطقه آزاد تجاری چابهار در منتهی‌الیه جنوب شرقی ایران در ۲۵ درجه و ۱۹دقیقه۲۱ ثانیه عرض شمالی و ۶۰ درجه و ۳۷دقیقه و ۴۹ ثانیه طول شرقی در شرق خلیج چابهار و در کنار آبهای دریای عمان قرار دارد.