منطقه آزاد تجاری-صنعتی انزلی یکی از «مناطق آزاد هفت‌گانه» ایران در استان گیلان است که در راستای اهداف اقتصادی این کشور، در سال ۱۳۸۴ شمسی در شهرستان انزلی و شهرستان رشت تأسیس شد.
از سال ۱۳۹۲ با افزایش محدوده، این منطقه در پهنه آبی، خاکی و ساحلی سه شهرستان رشت، انزلی و آستانه اشرفیه در شمال ایران، منطقه جنوب دریای خزر و در مسیر کریدور شمال–جنوب واقع گردیده‌است.

محدوده منطقه آزاد

هم‌اکنون دو سوم محدوده منطقه آزاد در شهرستان رشت واقع شده و مابقی آن در شهرستان انزلی و شهرستان آستانه اشرفیه قرار دارد. در اردیبهشت ۹۳ محدوده این منطقه از ۳ هزار و ۲۰۰ هکتار پیشین در شهرستان‌های رشت و انزلی به بیش از ۸ هزار و ۶۰۹ هکتار افزایش یافته‌است و بخشی از شهرستان آستانه اشرفیه نیز به این منطقه افزوده شد.

تطبیق نام با محدوده و تغییر نام منطقه آزاد

با وجود اینکه این منطقه آزاد در بدو تأسیس به‌طور مشترک در دو شهرستان رشت و انزلی واقع شده بود. در حال حاضر دو سوم محدوده منطقه آزاد در حوزه شهرستان رشت واقع شده‌است.

محدوده پیشین

این منطقه شامل محدوده‌ای از شهرستان‌های انزلی و رشت به مساحت تقریبی ۳۲۰۰ هکتار خشکی و تا عمق دو کیلومتر از آبهای ساحلی محدوده است. محدوده منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی (به غیر از محدوده بندری) از غرب به اراضی نیروی دریایی و محدوده روستای طالب آباد و از سوی شرق به روستای چپرپرد پایین منتهی می‌شود؛ که در سه محدوده جدا از هم به شرح ذیل در نظر گرفته شده‌است که هر یک پتانسیل خاص خود را دارند. این سه محدوده عبارتند از: - ناحیه گلشن و فاز تجارت به مساحت ۲۰۹۱ هکتار که شامل اراضی مناسب طبیعی، با تراکم جمعیت پایین و مناطق مسکونی، کمترین مقدار زمین جهت شالی کاری، دسترسی به سواحل مناسب و وجود اماکن و تأسیسات تفریحی و توریستی منطقه شهرک صنعتی شماره یک منطقه آزاد و ناحیه اطراف آن به مساحت ۹۴۶ هکتار که شامل شهرک صنعتی، اراضی منابع ملی و مجاور تالاب می‌باشد. محدوده بندری منطقه آزاد انزلی به مساحت ۱۰۶ هکتار، که این امر مطلوبیت و جاذبه‌های منطقه آزاد تجاری – صنعتی انزلی را برای ارائه تسهیلات در زمینه تخلیه و بارگیری و سایر امور، ارتقاء داده‌است.

افزایش محدوده منطقه آزاد

در اردیبهشت ماه ۱۳۹۳ با پیگیریهای صورت گرفته از سوی سازمان منطقه آزاد انزلی؛ بنا بر تصویب‌نامه وزیران عضو شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی که به تأیید ریاست محترم جمهور رسید بنا بر پیشنهاد دبیرخانه شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی محدوده‌ای به مساحت (۶۴۸۹) هکتار مشتمل بر محدوده‌های زیر به محدوده منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی انزلی الحاق می‌شود:

• محدوده‌ای به مساحت (۵۵۷۸) هکتار از شمال به طول (۲۱۹۰۵) متر به دریا، از جنوب به طول (۲۹۰۵۲) متر به اراضی محدوده شهرستان رشت، از غرب به طول (۳۳۵۰) متر به محدوده فعلی منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی انزلی و از شرق به طول (۶۱۸۱) متر به رودخانه سفیدرود واقع در شرق محدوده فعلی منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی انزلی در شهرستان آستانه اشرفیه.
• محدوده‌ای به مساحت (۴۰۸) هکتار از شمال به طول (۵۷۰۷) متر به دریا، از جنوب به طول (۱۱۵۰) متر به اراضی روستای طالب‌آباد شهرستان انزلی، از شرق به طول (۵۴۶) متر به محدوده فعلی منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی انزلی و از غرب به طول (۱۳۸۶) متر به کانال طالب‌آباد انزلی.
• کل محدوده فرودگاه بین‌المللی سردار جنگل رشت به مساحت (۲۲۳) هکتار در بلوار ولیعصر شهر رشت.
• جمع مساحت افزایش داده شده در جنوب منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی انزلی بابت اصلاح محدوده مصوب فعلی جنوباً به کنار گذر امامزاده هاشم به انزلی به مساحت (۲۸۰) هکتار و مساحت دریایی به عمق (۲) کیلومتر از محدوده فعلی منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی انزلی در محل روستای چپرپرد تا رودخانه سفیدرود در شهرستان رشت

با ابلاغ قانون جدید این منطقه در سال ۱۳۹۳ بخش اعظمی از منطقه آزاد در شهرستان رشت و قسمتی در شهرستان آستانه‌اشرفیه واقع شده‌است، بخشی دیگری از منطقه آزاد در شهرستان انزلی قرار دارد.